Kế hoạch giáo dục nhằm xây dựng 4 đại học lớn và tăng số lượng sinh viên khi dân số trẻ tăng lên
Các chuyên gia cho rằng, việc Việt Nam đầu tư vào giáo dục đại học và khuyến khích các trường đại học đẩy mạnh đổi mới sáng tạo sẽ giúp đất nước cạnh tranh tốt hơn trên thế giới. Tuy nhiên, việc đảm bảo mọi người dân đều có cơ hội học đại học vẫn là một thách thức lớn.
Chính phủ Việt Nam vừa phê duyệt một kế hoạch quan trọng để phát triển giáo dục đại học đến năm 2030. Kế hoạch này tập trung vào hai mục tiêu chính: tăng số lượng người được học đại học và nâng cao chất lượng các trường đại học để cạnh tranh với các trường hàng đầu thế giới.
Trong 5 năm tới, Việt Nam đặt mục tiêu tăng số lượng sinh viên đại học lên 43%, từ khoảng 2,1 triệu sinh viên hiện nay lên 3 triệu.
Ông Mark Ashwill, giám đốc một công ty tư vấn giáo dục tại Việt Nam, nhận định rằng những thay đổi này nằm trong kế hoạch cải tổ lớn của chính phủ dưới sự lãnh đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm. Ông cũng lưu ý rằng, với dân số trẻ và nền kinh tế đang phát triển nhanh, Việt Nam đặt mục tiêu trở thành một quốc gia có thu nhập cao vào năm 2045. Tuy nhiên, một thách thức lớn là phải chuẩn bị cho việc dân số trẻ bắt đầu giảm từ năm 2039, vì điều này có thể ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế.
Mục tiêu của chính phủ là có 33% thanh niên từ 18 đến 22 tuổi được học đại học, và không có tỉnh nào có tỷ lệ này thấp hơn 15%. Hiện tại, tỷ lệ này là khoảng 30-35%, nhưng chất lượng giáo dục và cơ hội tiếp cận giáo dục chưa đồng đều.
Giáo sư Lý Trần, hiện công tác tại Đại học Deakin, cho rằng Việt Nam cần chú trọng hơn đến việc đảm bảo cơ hội học đại học cho tất cả mọi người, đặc biệt là các dân tộc thiểu số và người dân ở vùng sâu, vùng xa. Giáo sư Lý cũng lưu ý rằng, mặc dù các trường đại học được tự chủ tài chính nhiều hơn, nhưng học phí đã trở thành nguồn thu chính, và việc thiếu quy định về học phí có thể gây khó khăn cho sinh viên nghèo. Cô cũng đưa ra quan điểm Việt Nam cần xây dựng một hệ thống hỗ trợ tài chính tốt hơn cho sinh viên.
Theo kế hoạch mới, Việt Nam sẽ xây dựng 4 đại học tại Hà Nội, Đà Nẵng, TP. Hồ Chí Minh và Cần Thơ. Bốn cơ sở này sẽ tập trung vào nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ và đổi mới sáng tạo. Giáo sư Lý Trần cho rằng, việc đầu tư trọng điểm vào bốn cơ sở đại học này sẽ giúp Việt Nam phát triển kinh tế và bắt kịp các nước trong khu vực và trên thế giới.
Mặc dù các trường đại học công lập vẫn đóng vai trò chính, chiếm khoảng 70% hệ thống giáo dục đại học, chính phủ cũng khuyến khích thành lập các trường tư thục. Ngoài ra, Việt Nam cũng muốn thu hút các trường đại học quốc tế có uy tín đến mở chi nhánh.
Chính phủ đặt mục tiêu phát triển hai trường đại học quốc gia thành các trường hàng đầu châu Á và nâng cấp 5 trường công lập khác thành các trường kỹ thuật và công nghệ hàng đầu. Việt Nam cũng chú trọng phát triển giáo dục STEM (khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học) để đáp ứng nhu cầu của ngành công nghệ đang phát triển nhanh chóng. Mục tiêu là có 1 triệu người học STEM, trong đó 1% học tiến sĩ.
Ông Ashwill cho rằng, thách thức lớn nhất là làm thế nào để các trường đại học vừa thực hiện tốt nhiệm vụ giáo dục, vừa đáp ứng nhu cầu của thị trường lao động.
