Cách xây dựng mạng lưới nghiên cứu đa ngành bằng mô hình 5Ps

Bạn có bao giờ rơi vào tình huống có kết quả phân tích trong tay nhưng không biết cách giải thích chưa?Điều này từng xảy ra với tôi hồi học cao học. Tôi đã tiến hành một số thí nghiệm hóa học phân tích và nhận thấy một xu hướng thú vị. Tôi đọc các bài báo nghiên cứu về chủ đề đó nhưng không thể tìm thấy lời giải thích cho những gì mình đã tìm thấy.

Bước ngoặt đến với tôi trong một buổi thực hành sinh học phân tử, nơi tôi là trợ giảng. Trong khi giảng giải cho sinh viên về nguyên tắc trích xuất DNA, tôi chợt bừng hiểu. Hiện tượng tôi quan sát được trong thí nghiệm hóa học phân tích hóa ra lại phổ biến trong lĩnh vực sinh học phân tử.

Tôi đã có thể giải thích kết quả của mình khi nhìn nhận vấn đề qua lăng kính của sinh học phân tử. Trải nghiệm này có thể gói gọn trong một câu tục ngữ Nhật Bản, được cho là dựa trên một giai thoại của triết học Trung Quốc Trang Tử – “Ếch ngồi đáy giếng không biết biển rộng mênh mông.”

“Các nhà nghiên cứu từ những quốc gia đang đối mặt với những thách thức toàn cầu lớn nhất thường bị hạn chế trong việc tìm kiếm các giải pháp mới.”

Mô hình 5P của Pryor là gì và nó có thể giúp ích như thế nào trong việc xây dựng các mạng lưới đa ngành?

Mô hình 5P của Pryor giúp các nhà lãnh đạo kết nối chiến lược (Purpose – Mục đích) với cấu trúc mạng lưới (Principles – Nguyên tắc, bao gồm các cấu trúc nội bộ, trong khi Processes – Quy trình tập trung vào các cấu trúc bên ngoài). Đồng thời, mô hình này cũng lưu ý đến ảnh hưởng của cấu trúc lên hành vi của những người tham gia mạng lưới (tức là People – Con người) và cho phép những người tham gia liên tục đánh giá mức độ đóng góp của họ (tức là Performance – Hiệu quả).

Mục đích – Purpose của mạng lưới đa ngành của bạn là gì?

Mọi người thường tham gia vào các mạng lưới có mục tiêu rõ ràng. Tôi đã học được bài học quý giá này khi được bầu làm Chủ tịch của Zimbabwe Young Academy of Sciences. Lúc đó, tôi đã gặp nhiều khó khăn trong việc thu hút các thành viên mới hoặc mời mọi người tham gia các sự kiện kết nối của chúng tôi. Để giải quyết vấn đề này, nhóm của tôi đã phát triển các tài liệu bao gồm tất cả các yếu tố then chốt trong định hướng của chúng tôi – tầm nhìn, sứ mệnh và mục tiêu. 

Mọi người tham gia vào các mạng lưới có nguyên tắc rõ ràng vì họ muốn biết họ đang cam kết vào điều gì – niềm tin, thái độ và giá trị. 

Những Nguyên tắc – Principles của mạng lưới đa ngành của bạn là gì?

Mọi người tham gia vào các mạng lưới có nguyên tắc rõ ràng vì họ muốn biết họ đang cam kết vào điều gì – niềm tin, thái độ và giá trị. Tôi tin rằng nguyên tắc như đôi cánh của máy bay; chúng vừa tạo lực nâng, vừa định hướng cho toàn bộ hoạt động. Các nguyên tắc đóng vai trò kim chỉ nam cho hoạt động nghiên cứu của mạng lưới đa ngành.

Nhiều mạng lưới đa ngành được xây dựng dựa trên một số nguyên tắc chung. Sáu nguyên tắc của mạng lưới nghiên cứu đa ngành (BRECcIA) và các nguyên tắc đồng sản xuất kiến thức trong nghiên cứu phát triển bền vững là những nguyên tắc tôi tâm đắc nhất.

Quy trình  hoạt động – Processes của mạng lưới đa ngành là gì?

Một sai lầm của tôi khi lãnh đạo mạng lưới đa ngành là nghĩ rằng chỉ cần quy trình và phân công trách nhiệm là đủ để bắt đầu. Sau một hoặc hai tháng, mạng lưới dần im lặng và những nỗ lực vực dậy nó của tôi đều vô ích. Mọi người biết họ cần làm gì nhưng không hiểu chúng ta đang ở đâu với tư cách là một nhóm.

Các quy trình cho phép mọi người thấy được vị trí của họ trong bối cảnh của toàn bộ mạng lưới. Tại Viện Hàn lâm Khoa học Trẻ Zimbabwe, chúng tôi đang cố gắng giải quyết vấn đề này bằng cách tổ chức các cuộc họp hàng tháng và thường xuyên thông báo cho các thành viên về cấu trúc tổ chức của tất cả các nhóm làm việc đa ngành của chúng tôi.

Con Người – People trong mạng lưới là ai?

Một tổ chức chỉ thành công khi tất cả thành viên đều vững mạnh. Khi thành lập một mạng lưới nghiên cứu đa ngành, bạn phải xác định các kỹ năng cần thiết để các thành viên thành công. Trách nhiệm của bạn là đảm bảo mỗi thành viên có đủ kỹ năng và tài nguyên để hoạt động hiệu quả hơn. Do đó, bạn có thể cần phải tìm kiếm các khoản tài trợ để đào tạo thành viên, thu hút cộng đồng hoặc tiến hành nghiên cứu.

Ngoài việc cung cấp đào tạo, các thành viên cần cảm thấy được trân trọng và ghi nhận. Điều này có thể dễ dàng đạt được bằng cách thiết lập chương trình khen thưởng và công nhận. Lời cảm ơn đơn giản trong bản tin hay email hàng tháng có thể thúc đẩy mạng lưới rất nhiều. Ngoài ra, các thành viên cũng cần được ghi nhận một cách hợp lý trong các ấn phẩm khoa học xuất bản từ các công trình nghiên cứu.

Một tổ chức chỉ thành công khi tất cả thành viên đều vững mạnh. Khi thành lập một mạng lưới nghiên cứu đa ngành, bạn phải xác định các kỹ năng cần thiết để các thành viên thành công. 

Đo lường Hiệu quả – Performance của mạng lưới đa ngành như thế nào?

Đánh giá hiệu quả rất quan trọng để đảm bảo sự phát triển và thành công của mạng lưới. Các thành viên cần biết liệu họ có đang đóng góp hiệu quả cho mục tiêu chung hay không và những gì họ có thể làm để cải thiện hiệu quả hoạt động.

Tôi đồng ý tình với Pryor và cộng sự. (2019) rằng, “Các phép đo lường không cần thiết phải phức tạp, nhưng phải có liên quan, phù hợp với các sáng kiến chiến lược và được thiết kế để giúp chủ sở hữu quy trình hiểu cách thức hoạt động của quy trình đó và cho thấy những điểm cần cải thiện.” Các thành viên trong mạng lưới nghiên cứu của bạn là người chịu trách nhiệm quy trình. Họ cần biết quy trình hoạt động như thế nào và cần biết quy trình hoặc bản thân họ cần cải thiện ở đâu.

Edmond Sanganyado là phó biên tập của  Forensic Science International: Animals and Environments và là thành viên ban biên tập của  Integrated Environmental Assessment and Management. Ông là thành viên của Zimbabwe Young Academy of Sciences và Global Young Academy. Edmond được bầu làm Thành viên của Environmental Science để ghi nhận những đóng góp nổi bật của ông cho khoa học môi trường và tính bền vững.

Dịch từ AuthorAID  

--- Bài viết này có hữu ích không? ---

Nhấn sao để đánh giá!

Đánh giá trung bình 0 / 5. Số đánh giá: 0

Chưa có đánh giá.

Có thể bạn quan tâm

Tin Hot

Tin đang nổi

Theo dõi

Tin ảnh