Một đã khảo sát chỉ ra những mối bận tâm chính của các nhà nghiên cứu khi xuất bản nghiên cứu không xác nhận giả thuyết, bao gồm nỗi sợ hãi về tổn hại danh tiếng, thiếu sự hỗ trợ và thiếu nền tảng công bố kết quả nghiên cứu của họ.
Theo một cuộc khảo sát, các nhà khoa học nhìn chung đều công nhận giá trị của việc chia sẻ kết quả vô hiệu, nhưng hiếm khi công bố chúng trong các ấn phẩm nghiên cứu. Những phát hiện này cho thấy rằng cần phải nâng cao nhận thức về cách thức và lý do chia sẻ những dữ liệu như vậy, cũng như cần có những thay đổi trong cách đánh giá năng suất nghiên cứu.Cuộc khảo sát đã thu hút phản hồi từ 11.069 nhà nghiên cứu tại 166 quốc gia và trong tất cả các lĩnh vực khoa học chính. Khảo sát cho thấy 98% người tham gia công nhận giá trị của kết quả vô hiệu, được khảo sát định nghĩa là “một kết quả không xác nhận giả thuyết mong muốn” 85% số người trả lời cho rằng việc chia sẻ các kết quả này là quan trọng. Tuy nhiên, chỉ 68% trong số 7.057 nhà nghiên cứu từng chia sẻ công trình có chứa kết quả vô hiệu dưới một hình thức nào đó, và chỉ 30% cố gắng xuất bản chúng trên một tạp chí khoa học.
Những kết quả này được công bố vào ngày 22 tháng 7. Cuộc khảo sát được thực hiện bởi Springer Nature, nhà xuất bản của Nature (Nature hoạt động độc lập về mặt biên tập với nhà xuất bản của mình)
Do dự trong công bố
Việc chỉ 30% người tham gia có kết quả vô hiệu từng cố gắng công bố chúng không gây ngạc nhiên cho bà Ritu Dhand, giám đốc khoa học của Springer Nature tại London.
Bà cho biết “Các nhà nghiên cứu được dạy viết các bài báo khoa học ghi nhận những tiến bộ tích cực, vì vậy kết quả vô hiệu hiếm khi được trích dẫn”. Bà nói thêm, điều đó có nghĩa là ngay cả khi kết quả vô hiệu được công bố, chúng cũng sẽ không tạo ra tác động.
Khoảng 148 người trả lời đã từng chạy ra kết quả vô hiệu và đồng ý rằng việc chia sẻ chúng là quan trọng, nhưng họ vẫn chưa làm vậy. Phần lớn nhóm đó bày tỏ lo ngại về việc công bố chúng: 69% không nghĩ rằng kết quả vô hiệu sẽ được chấp nhận công bố; 52% không biết tạp chí nào sẽ xem xét công bố nghiên cứu có kết quả vô hiệu; 19% lo lắng rằng tổ chức hoặc nhà tài trợ của họ sẽ không chi trả phí xuất bản; và 21% lo ngại bản thân sẽ bị nhìn nhận tiêu cực bởi đồng nghiệp.
Mối lo ngại về danh tiếng này phản ánh một sự mất kết nối trong khoa học, theo lời ông Marcus Munafò, một nhà tâm lý học sinh học và là giám đốc điều hành của Mạng lưới tais K Reproducibility Network, một tổ chức có mục tiêu cải thiện độ tin cậy của nghiên cứu.
Ông Munafò chia sẻ “Hầu hết các nhà khoa học đều trải qua nhiều kết quả vô hiệu. Nó có thể xuất hiện trong những nghiên cứu khảo sát cơ bản, hoặc trong những thí nghiệm phức tạp. Một trong những lý do để công bố kết quả vô hiệu là tạo ra một mẫu số trung thực hơn trong kho tàng học thuật – tức là một bức tranh chính xác hơn về toàn cảnh nghiên cứu.
Lợi ích cho cộng đồng khoa học
Trong số 1.228 người tham gia đã công bố kết quả vô hiệu, 39% cho biết quá trình này giúp truyền cảm hứng cho giả thuyết hoặc phương pháp luận mới và 28% cho rằng nó ngăn việc tái lập các nghiên cứu không cần thiết.
Một người tham gia ẩn danh vào khảo sát đã mô tả cách các kết quả vô hiệu có thể thay đổi quỹ đạo công việc của họ, nhưng lại chỉ được “đề cập ngắn gọn, bị chôn vùi giữa các thông tin khác” trong một vài bài báo mà họ tình cờ phát hiện nhiều năm sau.
Họ than thở “Nếu được phổ biến rộng rãi trong lĩnh vực của tôi, nó đã có thể giúp tôi tiết kiệm hơn 2 năm nghiên cứu quan trọng!”
“Quy mô lãng phí lên tới hàng tỷ đô la, ” ông Brian Nosek, giám đốc điều hành Trung tâm Khoa học Mở (Center for Open Science), một tổ chức phi lợi nhuận tại Washington DC, cho biết. “Nếu chúng ta có thể báo cáo tất cả nghiên cứu của mình một cách hiệu quả và minh bạch hơn, tôi nghĩ mọi người sẽ phân bổ nguồn lực hiệu quả hơn nhiều vào những hướng đi mới đầy hứa hẹn.”
Nhận thức và cải thiện
Báo cáo khảo sát trên được công bố dưới dạng sách trắng (white paper) của Springer Nature. Các tác giả kêu gọi các chiến dịch giáo dục để nâng cao nhận thức về giá trị của kết quả vô hiệu, cũng như cần thêm nguồn tài trợ và sự hỗ trợ từ các tổ chức để khuyến khích các nhà nghiên cứu chia sẻ kết quả này. Họ cũng khuyến nghị cải thiện cách đánh giá nghiên cứu nhằm khuyến khích việc công bố các kết quả vô hiệu.
Các tác giả chia sẻ “Nếu không có các thước đo công bằng và toàn diện, các nhà nghiên cứu sẽ có rất ít động lực để đầu tư thời gian và công sức vào việc công bố những kết quả giá trị này.”
Cuộc khảo sát, được báo cáo mô tả là “một trong những khảo sát toàn cầu lớn nhất thuộc loại này cho đến nay”, đã được phân phát qua nhiều kênh từ ngày 6 tháng 11 năm 2024 đến ngày 6 tháng 1 năm 2025, bao gồm qua email đến những người đăng ký của Springer Nature và các thành viên của ban nghiên cứu thị trường của công ty, cũng như qua mạng xã hội, các bài đăng trên blog và các kênh chính thức của Springer Nature. Khảo sát này có các phiên bản bằng tiếng Anh, tiếng Đức, tiếng Pháp, tiếng Trung và tiếng Nhật. Các câu trả lời được đưa vào phân tích chỉ khi tác giả của chúng đã từng công bố bài trên một tạp chí có bình duyệt và dự kiến sẽ tiếp tục làm vậy trong tương lai.
Dịch từ Nature
