Trong khi sinh viên quốc tế vẫn đổ xô đến Vương Quốc Anh để học tiến sĩ, những lo ngại về sự suy giảm nhu cầu của người học trong nước lại ngày càng gia tăng.
Hiện nước Anh đang ghi nhận con số gần như kỉ lục về đào tạo tiến sĩ, với 113.000 nghiên cứu sinh, bao gồm 46.350 NCS ngoại quốc, nhưng có những dấu hiệu cảnh báo về tương lai không mấy tích cực của giáo dục tiến sĩ tại Anh. Cụ thể, các khoản vay của nghiên cứu sinh đã giảm 12,3% trong năm 2022-2023, và dự báo ngân sách dành cho học bổng tiến sĩ cũng sẽ giảm mạnh trong vài năm tới.
Hội đồng Nghiên cứu Kỹ thuật và Vật lý (EPSRC) – quỹ tài trợ học bổng tiến sĩ lớn nhất, Hội đồng Nghiên cứu Nhân văn và Văn học (AHRC) hay Quỹ Wellcome đều công bố cắt giảm đáng kể học bổng dành cho nghiên cứu sinh. Tình trạng này có thể tệ hơn nhiều trong vài năm tới khi Viện Nghiên cứu Ngân sách cảnh báo về việc giảm thuế kéo theo cắt giảm ngân sách khoảng 3,4% mỗi năm trong “các cơ quan không được bảo vệ”, có thể bao gồm Bộ Khoa học, Đổi mới và Công nghệ. Thêm vào đó, Rory Duncan, cựu giám đốc tài năng của UKRI, dự đoán: nếu trường đại học buộc phải thắt chặt chi tiêu nghiên cứu, nguồn hỗ trợ cho nghiên cứu sinh có thể là nạn nhân đầu tiên. Lí do là vì mức thu hồi chi phí cho nghiên cứu sinh rất thấp, cụ thể, trong năm học 2021–2022, các trường đại học ở Anh gánh chịu tổn thất 1,4 tỷ bảng Anh cho đào tạo nghiên cứu sinh nhưng chỉ thu hồi được 46,6% chi phí này.
Kinh phí tài trợ cho Tiến sĩ
Nhờ thành công trong thu hút những học viên quốc tế chi trả học phí cao hơn, các trường đại học Vương quốc Anh đã bù đắp được tổn thất mỗi năm cho nghiên cứu – tương đương 5 tỷ bảng Anh. Tuy nhiên, sự cân bằng đó đang trở nên khó khăn hơn do những phát ngôn của chính phủ về việc hạn chế sinh viên nước ngoài. Điều này gây áp lực lớn lên ngành nghiên cứu và khiến việc hỗ trợ các nghiên cứu sinh ngày càng khó khăn hơn.
Đó sẽ là tin xấu cho tham vọng trở thành “siêu cường khoa học” của Vương quốc Anh, vì mô hình đổi mới sáng tạo của nước này dựa nhiều vào việc đào tạo số lượng lớn tiến sĩ, dẫn đầu trong nhiều năm cùng với Mỹ và Đức. Tuy nhiên, con số học viên tiến sĩ được đào tạo ở Vương quốc Anh dường như đang giảm dần – từ 6.835 vào năm 2018-2019 xuống còn 5.580 vào năm 2021-2022 (giảm 18%), và ước tính còn 4.900 vào năm 2022-2023. Đáng lưu ý, học viên trong nước thậm chí giảm mạnh từ 4.815 năm 2018-2019 xuống còn 3.420 năm 2021-2022 (giảm 29%), và sẽ tiếp tục giảm xuống còn 2.840 vào năm 2022-2023.
Số liệu sai: Sụt giảm nghiên cứu sinh Tiến sĩ
Theo ông Douglas Kell, nguyên chủ tịch điều hành của Hội đồng Nghiên cứu Khoa học Sinh học và Công nghệ Sinh học, việc cắt giảm này là hoàn toàn mâu thuẫn với mong muốn của chính phủ về việc bổ sung thêm 150.000 nhà nghiên cứu vào lực lượng lao động vào năm 2030. “Cắt giảm số lượng học bổng tiến sĩ trong bất kỳ hoàn cảnh nào, đặc biệt là trong nền kinh tế tri thức, là tầm nhìn hết sức ngắn hạn và điên rồ. Đây là sự cắt giảm tiếp nối xu hướng đã diễn ra trong hơn một thập kỷ dưới thời chính phủ này. Việc cần làm là tăng mạnh lao động có trình độ kỹ thuật và trí tuệ cao chứ không phải cắt giảm.”
Dù vậy, trong thực tế, tổng ngân sách tài trợ tài năng của UKRI – hỗ trợ cả học bổng tiến sĩ và sau tiến sĩ – sẽ chỉ tăng 5% trong năm 2024-2025, nên kinh phí hỗ trợ có thể giảm nếu không có đầu tư thêm, do nhu cầu tăng lương tiến sĩ không chịu thuế theo tỉ lệ lạm phát.
Quyền lợi nhóm: Quỹ tài trợ tài năng
Mức tăng đáng kể trợ cấp tiến sĩ của UKRI – 18.622 bảng (23.672 USD) trong năm 2023-2024, tăng 20% so với năm 2021-2022 – vẫn có thể chưa đủ để giải quyết vấn đề lớn hơn đối với giáo dục tiến sĩ.
GS. Robert Insall cũng bày tỏ lo ngại về việc những sinh viên ưu tú nhất – người thực sự có tham vọng và có thể trở thành nhà lãnh đạo trong tương lai, có xu hướng ít lựa chọn theo đuổi việc học tiến sĩ do hình ảnh kém hấp dẫn của giới học thuật Anh. Tuy nhiên, UKRI dường như đã cố gắng cải thiện tình hình bằng kế hoạch cung cấp một “gói cốt lõi” mới cho nghiên cứu sinh về phát triển nghề nghiệp đa dạng và sự đổi mới sáng tạo trong nghiên cứu.
Mặc dù vẫn còn lo ngại về hướng đi, nhưng thực tế Anh vẫn là điểm đến hấp dẫn của sinh viên sau đại học, chỉ sau Mỹ, cho thấy mô hình tiến sĩ của nước này vẫn duy trì được sức hút.
Tuy vậy, sinh viên nước ngoài có thể chỉ phục vụ lợi ích của các trường đại học Anh chứ không phải nền kinh tế Anh về lâu dài, nếu các quy định hạn chế nhập cư buộc họ rời Anh sau vài năm. Lúc đó các trường đại học Anh thực sự chỉ “tạo ra nhân tài cho các nước khác”.
Dịch từ Inside Higher Ed
