Việc một số học giả tham gia phản biện hàng loạt thật khó hiểu, vì không có phần thưởng rõ ràng nào cho việc đưa ra số lượng lớn những bài đánh giá như vậy.
Dành thời gian để phản biện một hoặc hai bài báo trên tạp chí mỗi tuần là nhiệm vụ khó khăn đối với các học giả bận rộn, nhưng không phải với những người được gọi là “những người phản biện siêu năng suất” (hyper-prolific reviewers) – những người có thể hoàn thành tới tận bảy bài đánh giá hàng ngày.
Các tác giả siêu năng suất (hyper-prolific authors) trong xuất bản học thuật vốn là chủ đề được đưa ra bàn luận nhiều. Gần đây, mạng xã hội bắt đầu chú ý tới một hiện tượng mới, khi có các học giả đã tham gia phản biện gần 100 bản thảo trong năm 2024.
Có những học giả siêu năng suất ở cả 2 tác vụ trên. Ví dụ, một nhà khoa học tại Trung Đông đã xuất bản 180 bài báo vào năm 2023 – trung bình một bài mỗi hai ngày làm việc – và phản biện, đánh giá 812 bản thảo trong cùng năm đó. Tuy nhiên, khối lượng đáng kinh ngạc đó vẫn không đạt đến mức độ mà các người phản biện siêu năng suất đã đạt được trong những năm trước, ông Graham Kendall, cựu phó hiệu trưởng của cơ sở Malaysia tại Đại học Nottingham, cho biết.
Trong một công bố năm 2022, Giáo sư Kendall đã xác định 10 người phản biện năng suất nhất trên nền tảng Publons, trong đó ba người đã đánh giá trung bình một bài mỗi ngày trong suốt 16 năm trước đó. Con số này lên tới bảy bài mỗi ngày trung bình trong những năm năng suất nhất của họ.
Giáo sư Kendall bình luận rằng không rõ các động lực cho sự năng suất này, vì phản biện bản thảo bài báo vốn là công việc không được trả phí. Theo ông: “Trong kinh nghiệm của tôi, bạn được thăng chức dựa trên những thứ như số khoản tài trợ xin được, số lượng công bố hoặc [các khía cạnh] thể hiện uy tín quốc tế như việc trình bày tại các hội thảo, tôi chưa bao giờ gặp một hội đồng tuyển dụng hay thăng chức nào xem xét đến việc bạn đã phản biện được bao nhiêu bài cả,”, và cho rằng hiện tượng này là “hơi kỳ lạ”.
“Tôi biết một số người thêm thông tin ấy vào CV của họ – đó có thể là ‘Tôi đã đánh giá xxx bài báo cho tạp chí gì đó‘ – nhưng cá nhân tôi chưa bao giờ làm vậy. Tôi thậm chí còn chưa bao giờ lưu trữ một bản đánh giá nào.” Ông nói tiếp.
Giáo sư Kendall cho biết ông vẫn “khó tìm ra lý do hợp lý cho việc tại sao có ai lại muốn phản biện nhiều bài báo như vậy.”
Các nghiên cứu khác chỉ ra rằng việc tham gia phản biện nhiều không có tương quan với năng suất xuất bản. Một nghiên cứu năm 2018 của các học giả từ Đại học Edinburgh Napier cho thấy 49 trong số 100 người đánh giá hàng đầu trên Publons là những nhà nghiên cứu ít trích dẫn, trong đó có tới bảy người không có trích dẫn hay thành phẩm nào.
Một nghiên cứu khác còn xem xét những người phản biện đánh giá ba bài báo mỗi ngày và viết 2.400 từ cho mỗi bài đánh giá và tính toán rằng, khối lượng này tương đương với khoảng 12 giờ gõ liên tục mỗi ngày cho một người đánh máy thành thạo.
Dịch từ Times Higher Education
