Bên cạnh các số báo theo quy định, các tạp chí khoa học thường mở các số đặc biệt nhằm tập trung vào một chủ đề nghiên cứu cụ thể trong phạm vi nghiên cứu của tạp chí. Bên cạnh các lợi ích khoa học, các số đặc biệt có thể giúp các nhà khoa học nâng cao khả năng công bố của bản thảo.
Số đặc biệt (special issue) thường là các số báo được mở ra nhằm thảo luận về một chủ đề cụ thể, xem xét những khía cạnh chưa được giải quyết trước đó, trao đổi và khuyến khích các hướng nghiên cứu, các cách tiếp cận mới (Elsevier, n.d.; SAGE, 2015). Mặc dù quy trình bình duyệt vẫn được thực hiện theo các quy định của tạp chí, tuy nhiên các bài báo trong số đặc biệt thường được xuất bản nhanh hơn so với các bài báo thông thường. Các bài báo này cũng được trích dẫn thường xuyên hơn và có tác động lâu dài đến sự nghiệp của các nhà khoa học đặc biệt là các nhà khoa học trẻ.
Trong xu thế xuất bản trở thành một yếu tố quan trọng trong đánh giá sự nghiệp của các nhà khoa học, các số đặc biệt đã mở ra cơ hội mới để các nhà khoa học công bố ấn phẩm khoa học. Các nhà xuất bản, đã xây dựng các hệ thống hỗ trợ các nhà khoa học tìm kiếm và nộp bản thảo vào các số đặc biệt của các tạp chí phù hợp với chủ đề nghiên cứu của tác giả. Các tác giả trẻ, đặc biệt trong lĩnh vực giáo dục có thể tìm kiếm các số báo đặc biệt theo những cách sau:
Cách 1: Thông qua các website chính thức của tạp chí
Thông thường các tạp chí khoa học sẽ cập nhật lời mời tham gia viết bài cho các số báo đặc biệt trên trang chủ của tạp chí. Tác giả có thể truy cập trực tiếp vào trang chủ của tạp chí nhằm xác định chủ đề của các số báo đặc biệt và các quy định có liên quan như hạn nộp, các chủ đề mà số đặc biệt đề cập hoặc những nhà khoa học tham gia vào số đặc biệt này. Hình 1 dưới đây ví dụ minh họa về lời mời tham gia số đặc biệt của tạp chí Higher Education Quarterly (người đọc có thể truy cập trực tiếp theo đường liên kết sau https://onlinelibrary.wiley.com/journal/14682273).
Cách 2: Thông qua tổng hợp của các nhà xuất bản
Các nhà khoa học trẻ thường gặp khó khăn trong việc lựa chọn tạp chí phù hợp cho công bố của mình. Để hỗ trợ, một số nhà xuất bản cũng xây dựng các hệ thống tổng hợp các lời mời của các số báo đặc biệt theo từng lĩnh vực và tạp chí. Người đọc có thể truy cập các đường liên kết tương ứng với các nhà xuất bản sau:
- Nhà xuất bản Elsevier: https://www.sciencedirect.com/browse/calls-for-papers
- Nhà xuất bản Emerald : https://www.emeraldgrouppublishing.com/publish-with-us/calls-for-papers?utm_source=smc_email_authorship_Retain&utm_medium=email&utm_campaign=subject_comms_EDU_1-5Years_2023-4-18&fbclid=IwAR2ngYxMvLRiH0QXyEoVhBcSutRk2eAF5Qr1m86Xt0umNPadqJyQP47r45g
- Nhà xuất bản Taylor and Francis: https://authorservices.taylorandfrancis.com/call-for-papers/
Mỗi một nhà xuất bản có một quy trình khác nhau, tuy nhiên thông thường tác giả chỉ cần thực hiện các thao tác đơn giản bao gồm (i) lựa chọn lĩnh vực nghiên cứu và (ii) kiểm tra những lời mời xuất bản hiện có của các tạp chí thuộc lĩnh vực nghiên cứu của nhà xuất bản đó. Hình minh họa dưới đây là ví dụ một số kết quả tìm được sau khi thực hiện lệnh tìm kiếm trên đường liên kết của nhà xuất bản Taylor and Francis.
Cách 3: Thông qua mạng lưới các nhà khoa học và tạp chí
Một số nhà khoa học là biên tập viên mời của số đặc biệt hoặc tham gia viết bài trong số đặc biệt sẽ có chia sẻ về số đặc biệt có liên quan. Thông qua quá trình theo dõi các website cá nhân của nhà khoa học, các nhà khoa học trẻ có thể tìm thấy được những lời mời viết bài trong số báo đặc biệt do nhà khoa học đó tham gia biên tập hoặc viết bài. Một trường hợp khác là các tạp chí sẽ có các thông báo đến các nhà khoa học nếu địa chỉ email liên hệ của nhà khoa học có trong cơ sở dữ liệu của các nhà xuất bản. Do đó, các nhà khoa học trẻ có thể đăng ký theo dõi tạp chí để có thể tiếp cận nhanh chóng các thông báo có liên quan đến các số báo đặc biệt.
Tài liệu tham khảo
Elsevier. (n.d.). Special issues. https://www.elsevier.com/authors/submit-your-paper/special-issues
SAGE. (2015, May 26). Publishing Special Issues. Sage Publications Inc. https://us.sagepub.com/en-us/nam/publishing-special-issues
