Tương lai của học thuật có thể sẽ được thay đổi bởi các mô hình ngôn ngữ AI như ChatGPT. Dưới đây là một số công cụ khác bạn nên biết.
“ChatGPT sẽ định nghĩa lại tương lai của nghiên cứu học thuật. Nhưng hầu hết các nhà nghiên cứu không biết cách sử dụng nó một cách thông minh”, Mushtaq Bilal, một nhà nghiên cứu sau tiến sĩ tại Đại học Nam Đan Mạch, gần đây đã tweet.
Học thuật và trí tuệ nhân tạo (AI) đang ngày càng gắn bó với nhau, và khi AI tiếp tục phát triển, rất có thể các nhà nghiên cứu sẽ tiếp tục khai thác tiềm năng của nó hoặc lên tiếng về những rủi ro.
“Có hai phe trong giới học thuật. Thứ nhất là những người tiên phong áp dụng trí tuệ nhân tạo, và thứ hai là các giáo sư và học giả cho rằng AI làm hỏng tính liêm chính học thuật”, Bilal nói với Euronews Next.
Ông tin rằng nếu được sử dụng một cách cẩn thận, các mô hình ngôn ngữ AI có thể giúp dân chủ hóa giáo dục và thậm chí tạo ra nhiều kiến thức hơn. Nhiều chuyên gia đã chỉ ra rằng độ chính xác và chất lượng của nội dung do các mô hình ngôn ngữ như ChatGPT tạo ra không đáng tin cậy. Văn bản được tạo ra đôi khi có thể mang thiên kiến, hạn chế hoặc không chính xác. Nhưng Bilal cho biết rằng việc hiểu những hạn chế đó, kết hợp với cách tiếp cận đúng đắn, có thể khiến các mô hình ngôn ngữ hỗ trợ rất nhiều phần công việc, đặc biệt là đối với giới học thuật.
Kỹ năng “gợi ý từng bước“
Để tạo ra một cấu trúc phù hợp với mục tiêu học thuật, Bilal cho rằng điều cơ bản là phải thành thạo việc gợi ý từng bước, một kỹ thuật thường được sử dụng trong liệu pháp hành vi và giáo dục đặc biệt. Kỹ thuật này bao gồm việc chia nhỏ các nhiệm vụ phức tạp thành các bước nhỏ, dễ quản lý hơn và cung cấp các gợi ý hoặc dấu hiệu giúp cá nhân thành công hoàn thành từng bước. Sau đó, các gợi ý có thể dần dần trở nên phức tạp hơn. Trong liệu pháp hành vi, việc gợi ý từng bước cho phép cá nhân xây dựng sự tự tin. Trong các mô hình ngôn ngữ, nó cho phép “có được những câu trả lời tinh vi hơn”.
Trong một chuỗi tweet, Bilal đã cho thấy cách ông sử dụng ChatGPT để tạo ra dàn ý cho một bài báo khoa học bằng cách sử dụng phương pháp gợi ý từng bước. Bilal bắt đầu bằng cách hỏi ChatGPT về các khái niệm cụ thể liên quan đến công việc của mình, sau đó là về các tác giả và ý tưởng của họ, hướng dẫn chatbot AI đi qua các kiến thức theo ngữ cảnh liên quan đến bài luận của ông.
“Bây giờ ChatGPT đã nắm được ý tưởng dự án của tôi, tôi yêu cầu nó tạo một dàn ý cho một bài báo khoa học,” Bilal giải thích, đồng thời tuyên bố rằng kết quả thu được có thể giúp ông tiết kiệm “20 giờ lao động”.
“Nếu tôi viết một đoạn văn cho mỗi ý trong dàn bài, tôi đã bước đầu có được bản nháp cho bài báo của mình.”
Ảnh 1: Bài đăng của Bilal trên X
Gợi ý từng bước cũng cho phép ChatGPT và các mô hình AI khác giúp “dân chủ hóa giáo dục”, Bilal nói. Một số người có đặc quyền được thảo luận với các giáo sư Harvard hoặc Oxford về các ý tưởng tiềm năng hoặc các góc độ của các bài báo khoa học, “nhưng không phải ai cũng vậy”, ông giải thích.
“Nếu tôi ở Pakistan, tôi sẽ không có quyền tiếp cận với các giáo sư Harvard, nhưng tôi vẫn muốn được nghe ý kiến đóng góp từ những chuyên gia trong ngành. Vì vậy, thay vào đó, tôi có thể sử dụng các ứng dụng AI để có thể trao đổi với một giáo sư do chính tôi tạo ra và giúp tôi xây dựng nghiên cứu của chính mình”.
Bilal gần đây đã khiến ChatGPT suy nghĩ và nói chuyện như một giáo sư Stanford. Sau đó, để kiểm tra xem nó có đáng tin hay không, ông đã hỏi những câu hỏi tương tự với một giáo sư Stanford ngoài đời thực. Kết quả thật đáng kinh ngạc.
Ảnh 2: Bài đăng của Bilal trên X
ChatGPT chỉ là một trong số nhiều ứng dụng hỗ trợ bởi AI mà bạn có thể sử dụng cho việc viết văn học thuật, hoặc để bắt chước các cuộc trò chuyện với các học giả nổi tiếng. Dưới đây là các phần mềm hỗ trợ bởi AI khác giúp ích cho những nỗ lực học thuật của bạn, được Bilal lựa chọn cẩn thận.
Consensus
Theo lời của Bilal: “Nếu ChatGPT và Google Scholar kết hôn, con của họ sẽ là Consensus – một công cụ tìm kiếm hỗ trợ bởi AI”.
Consensus trông giống như hầu hết các công cụ tìm kiếm, nhưng điểm khác biệt là bạn đặt câu hỏi theo dạng Yes/No (Có/Không), và nó sẽ cung cấp cho bạn câu trả lời với sự đồng thuận của cộng đồng học thuật.
Ảnh 3: Bài đăng của Bilal trên X
Người dùng cũng có thể hỏi Consensus về mối quan hệ giữa các khái niệm và về nguyên nhân và hậu quả của một điều gì đó. Ví dụ: Liệu nhập cư có cải thiện nền kinh tế?
Consensus sẽ trả lời câu hỏi đó bằng cách nêu rằng hầu hết các nghiên cứu đều cho thấy nhập cư nói chung cải thiện nền kinh tế, cung cấp danh sách các bài báo học thuật mà nó đã sử dụng để đi đến kết luận đồng thuận và cuối cùng chia sẻ tóm tắt của các bài báo hàng đầu mà nó đã phân tích.
Tuy nhiên, công cụ tìm kiếm hỗ trợ AI này chỉ được trang bị để trả lời cho sáu chủ đề: kinh tế, giấc ngủ, chính sách xã hội, y học, sức khỏe tâm thần và thực phẩm bổ sung.
Elicit.org
Elicit, được những người sáng lập gọi là “trợ lý nghiên cứu AI”, cũng sử dụng mô hình ngôn ngữ để trả lời các câu hỏi. Tuy nhiên, kiến thức của Elicit chỉ dựa trên nghiên cứu, vì vậy phản hồi của nó dựa trên những nguồn thông tin uy tín và thực chứng.
Phần mềm này cũng có thể tìm các tài liệu liên quan mà không cần đảm bảo cung cấp chính xác các từ khoá, tóm tắt chúng và trích xuất thông tin chính.
Scite.ai
Mặc dù các mô hình ngôn ngữ như ChatGPT không được thiết kế để cố tình lừa dối người dùng, nhưng đã được chứng minh rằng chúng có thể tạo ra văn bản không dựa trên thông tin thực tế và bao gồm các trích dẫn giả mạo cho các tài liệu không tồn tại. Tuy nhiên, có một ứng dụng hỗ trợ AI cung cấp cho bạn trích dẫn đến các tài liệu thực sự được xuất bản – Scite.
“Đây là một trong những ứng dụng yêu thích của tôi để cải thiện quy trình công việc,” Bilal nói.
Tương tự như Elicit, khi được hỏi, Scite sẽ đưa ra câu trả lời với danh sách chi tiết tất cả các tài liệu được trích dẫn trong câu trả lời.
“Ngoài ra, nếu tôi đưa ra một tuyên bố và tuyên bố đó đã bị bác bỏ hoặc xác nhận bởi nhiều người hoặc nhiều tạp chí, Scite sẽ cung cấp cho tôi số chính xác. Vì vậy, điều này thực sự rất, rất mạnh mẽ”.
“Nếu tôi dạy bất kỳ hội thảo nào về cách viết, tôi sẽ dạy cách sử dụng ứng dụng này”.
Ảnh 4: Bài đăng của Bilal trên X
Research Rabbit
“Research Rabbit là một công cụ đáng kinh ngạc giúp NÂNG CAO tốc độ nghiên cứu của bạn. Điểm tuyệt vời nhất là nó MIỄN PHÍ. Nhưng hầu hết các nhà học thuật không biết về nó”, Bilal tweet.
Được những người sáng lập gọi là “Spotify của nghiên cứu”, Research Rabbit cho phép thêm các bài báo học thuật vào “bộ sưu tập”. Những bộ sưu tập này cho phép phần mềm tìm hiểu về sở thích của người dùng, đồng thời gợi ý các đề xuất mới có liên quan. Research Rabbit cũng cho phép trực quan hóa mạng lưới học thuật của các bài báo và đồng tác giả dưới dạng đồ thị, để người dùng có thể theo dõi công việc của một chủ đề hoặc tác giả duy nhất và đi sâu hơn vào nghiên cứu của họ.
Ảnh 5: Bài đăng của Bilal trên X
ChatPDF
ChatPDF là ứng dụng hỗ trợ AI giúp đọc và phân tích các bài báo khoa học dễ dàng và nhanh chóng hơn.
“Nó giống như ChatGPT, nhưng dành cho các bài báo nghiên cứu,” Bilal nói.
Người dùng bắt đầu bằng cách tải lên PDF của bài báo nghiên cứu vào phần mềm AI và sau đó bắt đầu đặt câu hỏi. Sau đó, ứng dụng sẽ chuẩn bị một bản tóm tắt ngắn gọn về bài báo và cung cấp cho người dùng các ví dụ về các câu hỏi mà nó có thể trả lời dựa trên toàn bộ bài báo.
Ảnh 6: Bài đăng của Bilal trên X
AI mang lại hứa hẹn gì cho tương lai của nghiên cứu?
Sự phát triển của AI sẽ có vai trò cơ bản “tương tự như sự ra đời của bộ vi xử lý, máy tính cá nhân, Internet và điện thoại di động”, Bill Gates đã viết trong bài đăng mới nhất trên blog cá nhân của mình, có tựa đề “Kỷ nguyên của AI đã bắt đầu”.
“Máy tính đã không có tác động đến giáo dục như mong đợi của nhiều người trong ngành chúng tôi”, ông viết. “Nhưng tôi nghĩ rằng trong 5 đến 10 năm tới, phần mềm hỗ trợ AI cuối cùng sẽ thực hiện được lời hứa về việc cách mạng hóa cách mọi người dạy và học”.
Lược dịch từ Euronews
